Stimuleer een gezonde en actieve leefstijl!

Door Eline van der Meer

Een gezonde leefstijl is voor iedereen van belang. De beloning lijkt vaak pas veel later te komen, maar ook op korte termijn kan een gezonde leefstijl bijdragen aan kwaliteit van leven. Ook voor het leven met dementie is dit van belang. Op dit moment is er nog geen medicijn beschikbaar tegen dementie, maar met een gezonde en actieve leefstijl valt veel te winnen. Beweging en (gezonde) voeding dragen bij aan zelfredzaamheid en een prettiger leven met dementie¹.

Van een aantal factoren zoals beweging en sociale activiteit, is het bekend dat zij het proces van dementie kunnen vertragen of de kans op dementie verkleinen. Door te bewegen en sociaal actief te zijn wordt de hersenactiviteit gestimuleerd. Bovendien speelt gezondheid een belangrijke rol bij het kunnen blijven deelnemen aan de samenleving en behoud van het gewone leven. Ook voor de mantelzorger is het van belang om actief te blijven. Door te bewegen maak je namelijk endorfine aan, een stof die ervoor zorgt dat er een gevoel van vreugde en algeheel welbevinden ontstaat². Aandacht voor inzicht in leefstijl en (eenvoudige) verbeteringen daarvan horen bij een dementievriendelijke gemeenschap!
 

Dagelijkse activiteiten: beweging en eten en drinken

Wanneer je dingen minder goed kunt onthouden en organiseren door dementie, kost het hele proces van bedenken wat je gaat eten tot het klaar maken ervan meer energie dan voorheen, zo vertelt ook Phyllis den Brok, auteur van het boek “Meer eten minder zorg”, tijdens onze kennisbijeenkomst over leefstijl en dementie." Ook het ondernemen van beweegactiviteiten kan moeizamer gaan. Toch is het van groot belang om zowel de lichamelijke, mentale én sociale fitheid te blijven stimuleren.

Dagelijkse activiteiten als eten en bewegen zijn dan ook belangrijke momenten om zowel fysiek als mentaal fit te blijven. Daarnaast is ook vooral de sociale component van bewegen heel belangrijk voor de ervaren kwaliteit van leven. Zo heeft beweging een positief effect op bijvoorbeeld stemming en communicatie en kan het onrust verminderen. Voldoende eten en drinken is belangrijk voor de gezondheid en draagt bij aan kwaliteit van leven. Een mooie manier om beweging, voeding en de sociale component met elkaar te verbinden is bijvoorbeeld door samen te koken.
 

Gezonde leefstijl en Positieve Gezondheid

Bij het werken aan een gezonde leefstijl is het van belang om te stimuleren wat mensen met dementie nog kunnen en dit zoveel mogelijk te behouden. Door uit te gaan wat mensen nog kunnen, ga je uit van capaciteit en potentie. Geef iemand met dementie tijdens het boodschappen bijvoorbeeld iets in handen, zoals een zak appels. Het vasthouden van de appels is een taak maar zorgt er bijvoorbeeld ook voor dat er geen onnodige producten in de winkelkar belanden. Zo blijft het boodschappen doen voor beiden een aangename bezigheid. Gezondheid betekent namelijk ook dat je actief blijft en onderdeel blijft uitmaken van de samenleving, ondanks veranderende levensomstandigheden. Dit is in lijn met het concept Positieve Gezondheid, waarin wordt uitgegaan van “het vermogen van mensen om met fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren” (Huber, 2011).

Vanuit de Positieve Gezondheid zoek je naar waar de veerkracht verbeterd kan worden en hoe iemand zo goed en fijn mogelijk kan leven met dementie. Uitgaan van de Positieve Gezondheid in het leven met dementie draagt bij aan meer eigen regie, een grotere zelfredzaamheid en kwaliteit van leven. Werken aan een gezonde leefstijl, en dus fysieke, sociale en mentale fitheid stimuleren draagt hieraan bij.

Op dit moment spant onder andere Dementievriendelijk Meierijstad zich in voor vraagstukken omtrent Positieve Gezondheid en eten en drinken bij dementie. Want als eten bij dementie lastiger gaat, wat kan je dan als DVG betekenen voor mensen met dementie? Samen met diverse organisaties, hulpverleners, bedrijfsleven wordt er gewerkt aan zelfredzaamheid, bewustwording en kennisdeling. Zet dus ook in je lokale dementievriendelijke gemeenschap leefstijl en Positieve Gezondheid op de kaart. Een aantal tips waarmee een gezonde leefstijl gestimuleerd kan worden:

Eten en drinken: praktische tips

• Betrek de persoon met dementie bij het klaarmaken van gerechten: kijk wat iemand nog kan bijdragen met een zinvolle bezigheid. Tafel dekken, aardappelen schillen, mee boodschappen doen. Kook samen!
• Voor iemand die vergeet te eten zijn er ook technologische oplossingen voorhanden. Denk maar aan een digitale agenda die waarschuwt als het etenstijd is of als het tijd is om iets te drinken.
• Bij sommige mensen met geheugenproblemen of beginnende dementie verandert de smaak. Was men voorheen helemaal geen zoetekauw dan kan het zijn dat de behoefte aan zoete etenswaren enorm is toegenomen Blijf dus in de gaten houden waar iemand van houdt en vul dat niet voor diegene in.  Het blijft maatwerk!
• Zelf kunnen kiezen blijft natuurlijk belangrijk maar uit te veel zaken moeten kiezen kan ook heel verwarrend zijn. Als dat laatste het geval is, is het fijn om maar twee keuzes te hebben: bijvoorbeeld vlees of kaas. Om als er dan voor vlees gekozen wordt vervolgens te kunnen kiezen uit bijvoorbeeld kipfilet of ham.
• In een restaurant met familie of vrienden uit eten blijft leuk om te doen. Het kan zijn dat het eten wat moeizamer gaat en wellicht is het dan handiger om te kiezen voor wat handzamer voedsel, het zogenaamde ‘fingerfood’. Kip of spareribs kan en mag gewoon met de handen gegeten worden.

Bewegen: praktische tips

• Maak het niet te ingewikkeld. Yoga op een stoel is bijvoorbeeld heel toegankelijk, en daarnaast ook gezellig.
• Ga uit van wat de persoon met dementie altijd graag heeft gedaan met beweging, probeer bijvoorbeeld wandelend voetbal in plaats van gewoon voetbal.
• Sport samen: dat is naast actief vooral gezellig en het kan stimulerend werken.
• Lokale sportverenigingen kunnen worden betrokken bij de ontwikkeling van zinvolle activiteiten voor mensen met dementie in de wijk.
• Deel wat er in de lokale omgeving gebeurt op het gebied van bewegen en activiteiten voor mensen met dementie. Bijvoorbeeld via een artikel in een wijkkrant.
• Zorg voor beleving gecombineerd met beweging, maak een beweegtuin of een beweegroute in de wijk. Of organiseer diverse wandelgroepen naar de behoefte van de wandelaars, met routes door het bos of door de wijk.

Wil je in contact komen over Positieve Gezondheid en dementie en kijken hoe je in de lokale óf regionale context kunt bijdragen aan leefstijl en Positieve Gezondheid? Neem dan contact op via info@dementievriendelijk.nl.