Socav vergroot de eigen regie

De eerste inzichten van SOCAV In de thuissituatie

Een interview met Ralf Huijbregts (Avoord, projectleider SOCAV) en Hennie Lambregts (SOCAV-trainer) over het SOCAV -project en de eerste inzichten.

Start SOCAV project

Aan cliënten van Avoord met geheugenproblemen werd de vraag gesteld: ‘Wat zou je willen, wat kunnen we voor u betekenen?’ "Genees ons van dementie” was het antwoord,’ vertelt Ralf. ‘Helaas is dementie nog niet te genezen, maar wat kunnen we wél betekenen? Hoe kan je de kwaliteit van leven zoveel mogelijk vergroten? Met verschillende universiteiten gingen we in gesprek. Zo ontstond de kern van het vraagstuk: het vergroten van eigen regie.’

Van de successen in de intramurale setting naar doorontwikkeling in de thuissituatie

Het SOCAV-project is gericht op over eigen regie, de hersenen zo fit mogelijk houden en nieuwe vaardigheden aanleren. Deze manier van zorgverlening is eerder succesvol uitgetest in de intramurale setting. ‘Maar,’ vertelt Ralf, ‘het grootste aantal mensen met (beginnende) dementie woont thuis. Dat riep de vraag op of de methode juist ook veel kan betekenen in het voorliggend veld, bij mensen thuis. Zo zijn we gestart met het project SOCAV in de thuissituatie.’ Met twee onderzoeksgroepen in Rijsbergen en Etten-Leur wordt inzicht opgedaan over hoe de methode kan worden aangepast om het goed in de thuissituatie te laten landen.

Pilot

In Rijsbergen is een pilot gestart. De inzichten uit deze pilot zijn vervolgens toegepast in de haalbaarheidsstudie in Etten-Leur. De studie is een traject van 9 maanden. Er wordt gestart met bijeenkomsten met een opfriscursus over dementie voor medewerkers en mantelzorgers. Hennie vertelt: “Iedereen start vanuit hetzelfde vertrekpunt en vervolgens begint het coachingstraject. Dit traject bestaat uit een aantal groepsbijeenkomsten en individuele gesprekken. Je bekijkt de situatie en waar je bij kunt aansluiten. Je kijkt naar een wens of een probleem en inventariseert een passende invulling of oplossing. Denk aan iemand die zelf de post ophaalt uit de brievenbus in plaats van dat de post wordt gebracht door een familielid.’

Voorbeelden

Door verschillende strategieën te gebruiken om verzorgenden en naasten te ondersteunen bij betekenisvolle activiteiten, bloeien er soms vaardigheden op die eerder verloren leken te zijn. Hennie: ‘Je kunt erg verwonderd zijn over wat er nog wél kan. De sleutels van kamers in een intramurale setting waren niet herkenbaar als sleutel, het waren tags. Een oudere meneer met dementie was afhankelijk van anderen om de deur open te doen. Een collega is een tijdje meegelopen om te laten zien hoe de deur open kon. Na een week kon meneer zelf de deur openen met de tag. Een stukje vrijheid terug!’ Ook kan je onverwachte wensen ophalen. Hennie: ‘In de thuissituatie kreeg de familie geen wensen naar voren. Ik ging in gesprek met de bewoner en ontdekte dat hij graag wilde sjoelen. Dat kon geregeld worden.’

Inzichten

Het behouden van vaardigheden maakt dat een cliënt zich prettiger voelt. Hennie: ‘De persoon met dementie voelt zich gehoord. Ook merken we positieve reacties bij naasten en meer arbeidsvreugde bij medewerkers. Het biedt een verrijkte omgeving.’ Hennie vervolgt: ‘we zien een attitudeverandering bij medewerkers. Collega's geven aan dat ze meer bewust te werk gaan: niet direct douchen in de ochtend maar even de vraag stellen 'hoe was de nacht?’ Ralf: Het gaat erom dat je oog hebt voor de persoon en de autonomie van het individu.’

Ralf voegt toe: ‘Eigenlijk zou je de aanpak nóg eerder willen toepassen. Hoe vaak hoor je, ‘blijft u maar zitten, dat doen wij wel’? Overnemen is ook afpakken. We worden steeds ouder. Om prettiger en gezond oud te worden is het zo belangrijk om eigen regie te behouden en vergroten. Daar kan je al eerder mee beginnen.’

Hoe nu verder?

Ralf laat weten dat medewerkers onderschrijven dat ze de methode als positief ervaren. ‘We krijgen nu de eerste reacties binnen. Die zijn overwegend positief. Nu is het de vraag hoe we de methode verder kunnen gaan integreren in organisaties. De onderzoekresultaten worden verzameld en vanuit die inzichten kunnen we ook weer verder ontwikkelen.

Kennis hebben van dementie én hoe ermee om te gaan is ook belangrijk in een dementievriendelijke samenleving geeft Ralf aan. ‘In de SOCAV-aanpak starten we met een opfriscursus over dementie. Zo heeft iedereen hetzelfde startpunt.’  Naast deze informatie (een van de doelstellingen van dementievriendelijk is ‘inzicht biedt uitzicht; naar meer kennis!’ red.) zijn ook praktische handvatten waardevol. Denk aan een training over goed omgaan met dementie, maar ook aan inspirerende voorbeelden over het bevorderen van eigen regie. Daarnaast is het belangrijk om het gesprek te hebben over je oude dag. Blijf nieuwsgierig, ga naar buiten!’