Hoe dementievriendelijk ben je nou eigenlijk?

door Wies Arts

Dementievriendelijke gemeenten en gemeenschappen

Maar liefst zeventig procent van de mensen met dementie woont thuis en wil daar ook graag blijven wonen. En gezien de drastische toename van het aantal mensen met dementie en de veranderingen in ons zorgstelsel, wordt verwacht dat het aantal thuiswonende mensen met dementie zal stijgen naar tachtig procent.

Sinds februari 2015 ben ik actief bij het programma dementievriendelijk Brabant 2020. In Brabant zijn er inmiddels in 30 gemeenten netwerken gevormd van allerlei lokale partijen, die samen werken aan een tiental doelstellingen. Bijvoorbeeld werken aan taboedoorbreking of zorgen dat er meer kennis komt over dementie bij de inwoners van een gemeente. We willen dat mensen met dementie gewoon mee kunnen blijven doen in de samenleving.

Veel mensen met dementie, maar ook hun partners, vinden het lastig om mee te blijven doen aan dagelijkse activiteiten buiten de deur. Ze zijn gefocust op wat ze door hun ziekte niet meer kunnen doen en zien niet wat ze allemaal nog wél kunnen. Omdat je aan de buitenkant niet kunt zien of iemand dementie heeft, schamen sommige mantelzorgers zich, wanneer hun partner afwijkend gedrag laat zien. Gevolg is dat de mantelzorger en de persoon met dementie geïsoleerd raken en vaker thuis blijven. Een groeiende groep mantelzorgers heeft ondersteuning nodig om de zorg op een zo prettig mogelijke manier vol te houden. Nu voelt ruim vijftig procent van de mantelzorgers zich overbelast. Zij vormen uiteindelijk een cruciale factor bij de beslissing of iemand met dementie thuis kan blijven wonen. Maar mantelzorgers kunnen het niet alleen; het is belangrijk dat er goede opvangmogelijkheden zijn voor mensen met dementie, waardoor de mantelzorger even lucht krijgt.

Het concept Dementievriendelijke gemeente (DVG) (wij spreken eigenlijk liever over "gemeenschap"), biedt hiertoe mogelijkheden. Inmiddels hebben we met de 30 lokale netwerken heel wat kennis en ervaring opgebouwd. We zien dat het alleen kan werken als je je krachten gaat bundelen.  Een dementievriendelijke gemeenschap vraagt namelijk de inzet van veel organisaties en personen om in actie te komen.  Door samen te werken motiveer, stimuleer en enthousiasmeer je elkaar en kom je tot actie. Maar het begint uiteraard allemaal met betrokkenheid en affiniteit met het thema, bij diverse partijen binnen de gemeenschap.

Betrokken blijven in de buurt: kan ik er wat aan doen?

Op een buurtfeest raakte in gesprek met een van mijn straatgenoten over mijn werk. Hij had jarenlang gezorgd voor zijn broer, die onlangs aan de gevolgen van dementie was overleden. "Wie gaat er voor MIJ zorgen als ik dementie krijg?", vroeg hij zich af, "Mijn kinderen wonen ver weg en ik ben de jongste van het gezin dus een beroep doen op mijn broers kan ik ook niet." Ik vroeg hem of IK wellicht iets voor hem zou kunnen betekenen. Daar had hij niet op gerekend. We zijn het wellicht afgeleerd om hulp te vragen of voelen ons ongemakkelijk om het aan te bieden. De container buiten zetten, op de koffie gaan, een keer de boodschappen doen of samen boodschappen doen. Het is niet ingewikkeld om zelf dementievriendelijk te zijn.