Door de ogen van mevrouw Kamp en Marga Koster

Door Eline van der Meer

Iedereen welkom: dat is één van de uitgangspunten van een dementievriendelijke samenleving. Toch werpen wij in onze maatschappij vaak fysieke en psychologische drempels op voor mensen met dementie en hun naasten. Lage drempels, meer ontmoetingen en meer kennis zijn belangrijk om de samenleving dementievriendelijker te maken. Zo vertelt ook mevrouw Kamp, mantelzorger van haar partner met dementie. Mevrouw Kamp merkte dat zij behoefte had aan een plek waar ze samen met haar man gewoon binnen kon lopen en tijd kon doorbrengen, en kwam uit bij het Odensehuis in Roosendaal.

Uit de cocon

Samen met haar man komt mevrouw Kamp nu wekelijks naar het Odensehuis. Dit is een informatie-, advies- en ontmoetingsplek voor mensen met geheugenproblemen en hun naasten. “Dat mijn man dementie had, was ontzettend slikken. Je zit met enorm veel vragen, je wereld stort in. In het begin praatten we er weinig over met anderen. Ons wereldje werd steeds kleiner.” Ze kregen de tip om eens bij het Odensehuis te gaan kijken, om mensen te ontmoeten en om ‘gewoon’ ergens terecht te kunnen. “Mensen met dementie trekken zich sneller terug,” vertelt Marga Koster, coördinator van het Odensehuis. “Door schaamte en het taboe rondom dementie. Maar het is juist goed om uit je cocon te stappen.”

Odense: de Deense werkwijze

Een Odensehuis biedt een stem aan mensen met dementie en mantelzorgers. Het is het huis van en voor bezoekers, de invulling wordt écht samen gedaan. “Een vertrouwde omgeving, het gevoel hebben dat je altijd welkom bent en dat niks moet: dat zijn belangrijke ingrediënten voor ontmoetingsplekken voor mensen met dementie en hun naasten,” vertelt Marga. “Wij zeggen vaak ‘laat het maar gebeuren’. Dat is ook hoe het van oorsprong Deense concept bedoeld is. Mevrouw Kamp: “Er is in Roosendaal ook een Alzheimercafé. Maar in zo’n grote zaal met zoveel mensen vind ik het soms lastig om vragen te stellen over mijn privésituatie. Juist het vertrouwde en kleinschalige van het Odensehuis en het gevoel te hebben dat je gehoord wordt, is voor ons heel prettig.”

Vind verbinding tussen verschillende dementievriendelijke initiatieven

Sinds 2017 is de gemeente Roosendaal aangesloten bij de beweging om dementievriendelijk te worden. “Dat is ontzettend mooi. Maar er is nog veel werk te verzetten,” vertelt Marga. Het blijft belangrijk om tussen alle initiatieven en behoeften verbinding te leggen. “Daarvoor moet je de sociale kaart van de omgeving goed kennen. Wanneer iemand graag biljart, kijken we of we een groepje kunnen samenbrengen. En wanneer iemand graag tuiniert dan leggen we een snelle verbinding met de gemeenschapstuin hier in Roosendaal.” In deze tuin ontmoet jong en oud elkaar. Je vindt de tuin overigens ook in de Dementievriendelijke inspiratiegids ‘Groen in de buurt’.  

Naar méér begrip

Wat betekent een dementievriendelijke gemeenschap voor mevrouw Kamp? “Vooral dat mensen meer begrip tonen.” Mevrouw vindt het belangrijk dat mensen beter om kunnen gaan met situaties die anders of lastig zijn. Bijvoorbeeld als er verkiezingen zijn. “Wij gaan altijd stemmen, maar dementie kan het wat lastiger maken om te stemmen. Toch voelde de bejegening van mensen bij het stemlokaal niet begripvol. Daar schrok ik van.” Het vergroten van kennis van en inzicht in dementie kan empathie en inlevingsvermogen vergroten¹.

Iedereen kan helpen: van gemeenteloket tot restaurant

Training en scholing zijn ontzettend belangrijk om de dementievriendelijke beweging in de buurt en stad te verspreiden. “Het gaat verder dan zorg en ondersteuning, het gaat óók over bejegening in supermarkten en restaurants,” vertelt Marga. Zelf geeft ze met haar collega Ida Verbiest, initiatiefnemer van het Odsensehuis, ook trainingen als vrijwilliger voor ‘Samen dementievriendelijk’. Mevrouw Kamp geeft een voorbeeld: “Laatst bestelde mijn man een biertje in een restaurant, waarop ik bij serveerster aangaf dat het een 0% alcohol biertje moest zijn, omdat alcohol niet meer gaat. Door het alcoholvrije biertje in hetzelfde glas te doen als de andere biertjes lijkt het alsnog hetzelfde. Als je daarop anticipeert als restaurant kan je onrust voorkomen.” Marga: “Het zijn soms kleine dingen die je als samenleving kunt doen. Als je het maar opmerkt, dan kan je ernaar handelen.”

Voor meer begrip en inlevingsvermogen in de leefwereld van iemand met dementie kan je tegenwoordig de Virtual Reality Dementiebril van Into D’mentia ervaren. Dit kan nu ook via Dementievriendelijk Brabant. Bekijk onze hier voor meer informatie of mail naar info@dementievriendelijk.nl.

*Deze naam is om privacyredenen gefingeerd.

¹ Alzheimer Nederland heeft een aantal tips voor stembureaus en naasten over stemmen voor mensen met dementie.